نازل آتش نشانی چیست؟ برسی انواع نازل های آتش نشانی

ایمن داتیس آسیا » مقالات » نازل آتش نشانی چیست؟ برسی انواع نازل های آتش نشانی

نازل آتش نشانی چیست ؟

نازل آتش‌نشانی یک تجهیزات مهم در عملیات اطفاء حریق و امدادرسانی در مواقع اضطراری است. این تجهیزات به طور معمول توسط تیم‌های آتش‌نشانی و امدادرسانی برای انجام وظایف اطفاء حریق، مدیریت حوادث استفاده می‌شود. نازل آتش‌نشانی یک دستگاه متصل به خطوط آب یا خطوط تامین مواد خنک‌کننده نظیر مانیتورهای آتش نشانی است که برای اسپری آب ، کف، پودر و فوم برای مهار حریق مورد استفاده قرار می‌گیرند.

نازل‌های آتش‌نشانی به صورت مختلفی طراحی شده‌اند، از جمله نازل‌های پراکندگی، نازل‌های جت و نازل‌های تفنگی. هر نوع نازل دارای ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود است. مثلاً نازل‌های پراکندگی به منظور پوشش گسترده‌تر منطقه حریق با آب یا مواد خنک‌کننده استفاده می‌شوند، در حالی که نازل‌های جت برای ارسال جت شدید از آب یا مواد خنک‌کننده به مسیر خاصی مورد استفاده قرار می‌گیرند.

نازل های شیلنگ آتش نشانی یا هوزریل آتش نشانی می توانند جریان های باریکی یا پراکنده ایجاد کنند و این امر باعث می شود جریان بدون قطع شدن منبع برق متوقف شود. خروجی نازل های آتش نشانی در هر ثانیه بین ۱ تا ۲۰۰ کیلوگرم ماده خاموش کننده آتش متغیر است.

بین نازل های دستی (با خروجی های کمتر از ۱۳ کیلوگرم در ثانیه) و نازل های جک دار تمایز قائل می شود. ممکن است نازل های جک دار ثابت باشد ، به عنوان مثال ، به سقف یک وسیله نقلیه ، عرشه یا سکوی بالابر متصل باشد ، یا ممکن است توسط برخی وسیله نقلیه یا با دست آنها حمل شود. از نازل های دستی در موتورهای آتش نشانی ، پمپ های با موتور و ایستگاه های شیلنگ در داخل ساختمان ها استفاده می شود. نازل های شلنگ آتش با استفاده از سرهای اتصال سریع به خطوط شیلنگ متصل می شوند.

عملکرد نازل آتش نشانی

نازل‌ های آتش نشانی بخش مهمی از تجهیزات آتش نشانی محسوب می شوند. انتخاب نوع نازل آتش نشانی مورد استفاده توسط آتش نشان ها باید مطابق با تاکتیک ها و عملکرد مورد نیاز باشد. قبل از اقدام به تهیه ی آن باید نیاز سنجی ها صورت گیرد تا مناسب ترین نازل آتش نشانی انتخاب گردد.

نازل ها با دریافت مقدار مناسب آب، به شکل مناسب و در مکان مناسب برای کمک به خاموش کردن آتش طراحی شده اند. نازل ها سه عملکرد اصلی دارند:

کنترل جریان

اندازه و قطر روزنه ی خروجی نازل، جریان را کنترل می کند.

فراهم نمودن دسترسی سریع و آسان

نازل محدودیتی در انتهای آبراه ایجاد می کند که فشار آب را به سرعت تغییر می دهد. سرعت ایجاد شده ، امکان دسترسی برای رساندن آب به جایی که لازم و ضروری است را فراهم می کند.

ایجاد اشکال مختلف پاشش

شرایط مختلف به روش های متفاوتی برای اعمال آب یا کف نیاز دارد. برخی شرایط نیاز به دسترسی و نفوذ یک جریان مستقیم دارند، در حالی که برخی دیگر به قابلیت جذب گرما یا حفاظت گرمای تابشی به یک اسپری مه با زاویه باز نیاز دارند.

انواع نازل های آتش نشانی

نازل های شیردار آتش نشانی

نازل های شیردار و سه حالته آتش نشانی دارای ویژگی پاشش و پرتاب آب را بصورت پودر و جت دارند، متریال و مواد استفاده شده در قسمت شیر و اهرم این نازل‌ها از آلومینیوم می باشد ، ولی در قسمت لوله از دو نوع متریال و مواد ساخته شدهاند که می‌توان به لوله پلاستیکی و فلزی ( آلومینیومی) اشاره کرد کوپلینگ‌های هوزریل آتش نشانی قابل استفاده سایز ۱ اینچ ، ۱و۱/۲ اینچ ۲ اینچ 2و1/2 اینچ

نازل کف ساز سبک و سنگین آتش نشانی

نازل کف ساز سبک آتش نشانی جهت فوم های پر توسعه و ترکیبی مختلف با نسبت تنظیمی بین ۴۰ تا ۷۵ مورد استفاده قرار می‌گیرد. از خصوصیات آن می‌توان به سبک بودن، دبی خروجی بالا و سرعت مناسب در پخش و پراکندگی کف بر روی سطوح در عملیات‌های حریق اشاره کرد فشار کارکرد ۵ بار و جنس نازل ها استیل می باشد.

نازل کف ساز سنگین آتش نشانی به دلیل طول پرتاب زیاد در مواردی مورد استفاده قرار می‌گیرد که آتش نشان در فاصله ایمنی مناسب از حریق قرار می‌گیرد و برای عملیات اطفاء با سوژه های اجسام و جامدات و همچنین مایعات آتش را مانند: نفت، روغن و چرب های مناسب می باشد.

این نازل ها در شرایطی که عامل حریق از مایعات آب درست پدید آمده باشد به واسطه استفاده از فوم های ترکیبی خاص عملکرد بهتر و بالاتری خواهند داشت قرار گرفتن سوراخ های روی بدنه نازل سبب مکش هوا و ترکیب فوم با آب شده و به صورت پودرو جت از نازل خارج می گردد.

نازل آتش نشانی ساده یا تک حالته

این نوع از نازل های از جنس آلومنیوم، استیل، برنج و حتی پلاستیکی ساخته می‌شوند. نازل های ساده یا به اصطلاح تک حالته تنها یک دستگیره کنترلی برای دو حالت ۰ و ۱ یا باز و بسته دارند که امکان قطع و وصل نمودن جریان آب را دارند.

سایز بندی این نوع از نازل ها از سایز ۱/۲ الی 1و ۱/۲ است.

نازل تفنگی با توربونازل آتش نشانی (سه حالته)

نازل تفنگی آتش نشانی قابلیت پرتاب آب را به صورت پودری و جت دارد ، جریان آب به وسیله اهرمی که در بالای نازل تفنگی وجود دارد میتوان تنظیم کرد ، نازل تفنگی آتش نشانی بدلیل پرتاب زیاد آب بیشتر در زمانی استفاده می‌شود که فاصله آتش نشانان از آتش زیاد می‌باشد. متریال استفاده شده در ساخت این نوع نازل‌ها آلومینیوم می‌باشد.

این نوع از نازل های از جنس آلومنیوم، استیل، برنج و حتی پلاستیکی ساخته می‌شوند. اما بخاطر تحمل فشار بالا، در قسمت های سر نازل و انتهای نازل جهت اتصال به شیلنگ جریان اصلی از مواد مقاوم استفاده می‌شود.

نازل های تفنگی یا به اصطلاح توربو نازل، علاوه بر ویژگی باز و بسته کردن جریان آب و امکان انتخاب نوع پاشش آب را بصورت جت و یا پودری این امکان را به اپراتور می‌دهد تا امکان تنظیم قطر ذرات را داشته باشد، به همین علت در زمان استفاده قطرات آب با ذرات ریز تر از سر نازل خارج می‌شوند که در مقابله با حریق زودتر تبدیل به بخار آب می‌شوند و اثر گذاری بیشتری بر روی حریق خواهند داشت.

همچنین به علت ریزتر بودن قطر ذرات در زمان برخورد با حریق اکسیژن را سریع‌تر جذب کرده همچنین حریق را زودتر خنک می کنند. این نوع از نازل ها بیشتر در خودرو های آتش نشانی، صنایع و سایت های نفتی و مراکزی که سیستم اطفای آبی متحرک دارند استفاده می‌شود.

نازل اسپری کننده آب آتش نشانی

نمونه دیگری از نازل‌های آتش نشانی خاص است که دارای قابليت بالای خاموش کنندگی آتش و خنک کننده قوی است این نازل آب را به صورت اسپری ذرات بسیار ریز پودر مانند درآورده (اتمیزه کننده) و در اطفا آتش سوزی مواد نفتی و رنگ و تأسیسات دارای ولتاژ کم یا زیاد برق بکار می‌روند، نازل اسپری کننده آتش نشانی و یا نازل مه پاش آتش نشانی حدود ۱۲۰ سانتیمتر طول و ۵/۳ کیلوگرم وزن دارد. مقدار آبدهی آن ۳۰۰ لیتر در دقیقه و با ۵ بار فشار و ۴۰۰ لیتر در دقیقه با ۸ بار فشار است که با زاویه اسپري و ۱۵۰ درجه و مسافت پرتاب ۹ تا ۱۱ متر عمل می نماید.

انتخاب نازل آتش نشانی

هنگام انتخاب یک نازل آتش نشانی، مهم است که نوع مناسب با نیاز و کاربرد انتخاب گردد. دستورالعمل های زیر به شما کمک می کند تا تعیین کنید کدام نوع و اندازه نازل برای شما مناسب است.

چه محدوده جریان مورد نیاز است؟

یک نازل نمی تواند به تنهایی جریان مورد نظر را ایجاد کند. آب موجود، ظرفیت پمپ، محل قرارگیری شیلنگ و … عواملی هستند که تعیین می کند که یک نازل چه جریانی را می تواند فراهم نماید. برای تعیین محدوده جریانی که می توان به آن دست یافت، سیستم نیاز به تجزیه و تحلیل دارد.

حداکثر دبی را که می توان با فشارهای معمولی موتور و هوزریل آتش نشانی به دست آورد، تعیین کنید. حداقل جریان مورد نیاز را تعیین کنید. در نظر بگیرید که آیا نازل همیشه روی همان شیلنگ استفاده می شود یا اینکه در برنامه های دیگری ممکن است به جریان های متفاوتی نیاز داشته باشید، استفاده شود.

چه مقدار جریان را می توان توسط نیروی انسانی موجود کنترل کرد؟

نیروی واکنش توسط جریان GPM، فشار نازل و الگو تعیین می شود. ابتدا حداکثر جریان قابل کنترل توسط نیروی انسانی موجود را تعیین کنید.

آیا الگوهای مختلف مورد نیاز است؟

در مورد این که آیا یک نازل ساده یا نازل مه با جریان مستقیم مورد نیاز است تصمیم گیری کنید. نازل های مه پاش با کیفیت، تقریباً به اندازه یک نازل تک حالته، جریان مستقیم خوبی تولید می کنند اما به فشار ورودی بالاتری نیاز دارنند.

عملکرد یک نازل مه پاش با کیفیت در 100psi تقریباً به اندازه یک نازل تک حالته مستیقیم و یا یک نازل چند منظوره در 50psi است. اگر عملکرد فشار پایین‌تر یک نازل با حالت ثابت همراه با الگوهای نازل مه پاش جریان مستقیم به بهترین وجه نیازهای شما را برآورده می‌کند، یک نازل مه چند منظوره یا نازل مه شکن با نوک سوراخ جامد فشرده را در نظر بگیرید.

نازل های مه شکن برای ایجاد یک جریان پراکنده برای محافظت از پرسنل طراحی شده اند. دندانه ها برای شکستن آب به قطرات کوچکتر برای جذب گرما و اثر بخار بهتر ساخته شده اند. دندانه ها با قابلیت چرخاندن و تنظیم، به دلیل از بین بردن انگشت گذاری که به ویژه در آتش سوزی های نوع LPG اهمیت دارد، آب را برای جذب گرما و تبدیل بخار به خوبی تجزیه می کند.

چه کسی باید جریان را کنترل کند؟ – اپراتور نازل یا اپراتور پمپ کیست؟

تعیین کنید که آیا تغییر میزان جریان در حین کار ضروری است یا خیر. اگر چنین است، تصمیم بگیرید که اپراتور نازل یا اپراتور پمپ باید نرخ جریان را کنترل کند. اگر اپراتور نازل باید سرعت جریان را کنترل کند، یک نازل قابل تنظیم می تواند بهترین انتخاب باشد. اگر قرار است اپراتور پمپ نرخ جریان را کنترل کند، یک گالناژ واحد (فشار ثابت یا متغیر/جریان متغیر)، یک نازل اتوماتیک یا یک نازل چند منظوره احتمالا بهترین گزینه خواهد بود.

نازل چقدر باید دوام داشته باشد؟

انواع نازل آتش نشانی به گونه ای طراحی شده اند که در برابر خدمات نسبتاً سخت مقاومت کنند، اما برخی از نازل ها نسبت به سایرین در شرایط های سخت بیشتر مقاومت می کنند. اگر دوام و طول عمر مصرفی بسیار مهم است و فرصت های نگهداری و تعمیر محدود است، نازل های ساده ممکن است بهترین انتخاب باشد زیرا ساده ترین نازل ها معمولاً سخت ترین و مقاوم ترین هستند.

آموزش نحوه ی استفاده و نگهداری

آموزش های مختلفی در مورد نحوه ی کار و نگهداری به اپراتور پمپ و اپراتور نازل باید ارائه شود. نازل های ساده به کمترین میزان آموزش برای اپراتور پمپ و اپراتور نازل نیاز دارند. فشار موتور عمدتاً به طول و اندازه شیلنگ بستگی دارد. نازل های تک گالناژی یا فشار متغیر/جریان متغیر نسبت به نازل ساده به آموزش بیشتری نیاز دارند.

نازل های مه شکن قابل تنظیم به آموزش اضافی اپراتور پمپ و اپراتور نازل نیاز دارند زیرا فشارهای موتور متفاوت برای هر یک از تنظیمات جریان با طول ها و اندازه های مختلف شلنگ مورد نیاز خواهد بود. نازل‌های مه‌افکن خودکار/فشار ثابت نیز به آموزش اضافی اپراتور پمپ و اپراتور نازل نیاز دارند. اپراتور پمپ باید برای کنترل دقیق فشار و جریان موتور با طول ها و اندازه های مختلف شیلنگ ها و شرایط کاری متفاوت آموزش دیده باشد. نازل های چند منظوره به آموزش اضافی برای اپراتور نازل نیاز دارند، زیرا باید برای استفاده از انواع مختلف جریان هایی که ارائه می کنند، آموزش ببینند.

قیمت سیستم اطفاء حریق

قیمت نازل‌های آتش نشانی بسیار متنوع و متاثر از عوامل مختلفی می‌ باشند، از جمله نوع نازل انتخابی، خصوصیت‌های سیستم، و…نیز می‌تواند بر قیمت تأثیر بگذارد. برخی از عواملی که بر قیمت این سیستم ها تأثیر دارند عبارت اند از: نوع سیستم اطفاء حریق، نوع مواد اطفاء حریق غیره .

شما می‌توانید برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه سیستم های اعلام و اطفای حریق و استعلام قیمت محصولات با کارشناسان ما در شرکت ایمن داتیس آسیا در ارتباط باشید.

اطفاء حریق, سیستم اطفا حریق

انواع سیستم اطفا حریق اتوماتیک کدام است؟

سیستم های اطفا حریق اتوماتیک شامل سیستم اطفا حریق مه آب (Water Mist)، سیستم اطفا حریق ورتکس (Vortex)، سیستم اطفا حریق گازی هالون (IG55 و FM200 و NOVEC1230)، سیستم اطفا حریق آبی اسپرینکلر، سیستم اطفا حریق آیروسل و سیستم اطفا حریق فوم می شود.

بهترین سایز برای نازل آتش نشانی کدام است؟

نازل های آتش نشانی در سایزها و قطرهای مختلف ساخته می شوند که میزان خروجی جریان را تعیین می کنند. به طور کلی نازل های دوحالته برای کمتر از ۵۰ لیتر و نازل های تفنگی برای ۱۰۰ الی ۸۰۰ لیتر مناسب می باشند. نوع استفاده و کاربرد نازل ها نکته مهمی در انتخاب سایزشان محسوب می شود. اگر می خواهید از نازل ها برای اطفای حریق مراکز بزرگ استفاده کنید بهتر است از نازل هایی با قطر بالاتر نیز بهره بگیرید.

نحوه استفاده صحیح از نازل آتش نشانی؟

1. درب شیر آتش نشانی را باز کنید، شلنگ آتش نشانی را بیرون بیاورید ونازل آتش نشانی.

2. بررسی کنید که آیا شیلنگ آتش نشانی و کانکتور در وضعیت خوبی هستند یا خیر. اگر آسیب دیده باشند، نباید از آنها استفاده کرد.

3. شیلنگ آتش نشانی را به سمت محل آتش سوزی قرار دهید و از پیچ خوردن خودداری کنید.

4. شیلنگ آتش نشانی را با شیر آتش نشانی وصل کنید، سگک اتصال را به طور دقیق وارد ناودان کنید و آن را در جهت عقربه های ساعت سفت کنید.

5. پس از اتمام اتصال، حداقل دو اپراتور آن را نگه می دارندنازل آتش نشانیمحکم و به سمت منبع آب هدف قرار دهید (برای جلوگیری از آسیب رساندن به افراد با فشار بالا، هدف قرار دادن افراد به شدت ممنوع است). اپراتور دیگری به آرامی دریچه شیر آتش نشانی را باز می کند و در ریشه منبع آتش اسپری می کند تا آتش را خاموش کند تا آتش کاملا خاموش شود.

مقاله پیشنهادی :

سیستم اعلام حریق چیست؟ Fire Alarm System

شرکت ایمن داتیس آسیا با اتکا بر دانش روز، فعالیت مستمر و با همکاری نیروهای فوق تخصص، هم اینک در زمره شرکت های برتر بخش خصوصی در زمینه صنعت ایمنی و آتش نشانی شناخته می شود. این مجموعه همواره در تلاش است که به صورت مستمر و پویا در گسترش زیرساخت های ایمنی و آتش نشانی کشور عزیزمان ایران ایفای نقش نموده و در راستای تحقق اهدافی همچون توسعه و صنعتی سازی فناوری های نوین گام هایی بزرگ بردارد.