کابل نسوز، یا به عبارت دیگر، کابل مقاوم در برابر حریق، یک نوع کابل است که قابلیت تحمل دمای مشخصی در برخورد با شعلههای آتش را در طول یک بازه زمانی خاص دارد. این نوع کابل معمولاً در سیستمهای اعلام حریق، روشنایی اضطراری، و یا پمپهای آتشنشانی استفاده میشود. کابل نسوز واقعاً به عنوان یک کابل مقاوم در برابر حریق و آتش شناخته میشود.
کابل نسوز میتواند به صورت تک رشته یا چند رشته باشد، که به ترتیب به عنوان سیم نسوز و کابل ضد حریق شناخته میشوند. انتخاب بین این دو نوع بستگی به مورد استفاده و مکان مورد نظر دارد. این کابلها بر اساس استانداردهای مختلفی مانند IEC، BS، IEEE و غیره مورد بررسی قرار میگیرند.
اگرچه عنوان “کابل نسوز” ممکن است به عنوان عنوان مناسبی برای این نوع کابل محسوب نشود، اما مقاومت بالای آن در برابر آتش و سایر عوامل طبیعی حتی اشعه فرابنفش آن را به یکی از نوعی بینظیر در حوزه صنعت تبدیل کرده است.
کابل نسوز، به عنوان یکی از نوعهای کابلهای فشار ضعیف، در مقابل تصورات اشتباهی که وجود دارد، نسوز (ضدآتش) نیست؛ بلکه غیرقابل اشتعال است. وظایف اصلی آن شامل جلوگیری از انتشار شعله در زمان آتشسوزی و عملکرد صحیح در شرایط آتشسوزی است. عایق این کابلها از جنس لاستیک سیلیکون است که خاصیتهایی از قبیل انعطاف پذیری و خاصیت عایقی بالا دارد.
سیلیکون، به عنوان نوعی پلیمر، خصوصیات بسیار زیادی مانند انعطاف پذیری و مقاومت عالی را داراست. آمیزههای سیلیکنی در مواجهه با شعله به شکل سرامیکی تبدیل شده و از هادی درون کابل را محافظت میکنند. هادی این کابلها معمولاً از جنس مس قلع اندود است که در دماهای بالا تا حدود 150 درجه سانتیگراد عملکرد مناسبی دارد و مقاوم در برابر رطوبت، گازهای خورنده، کشش، کرنش و برودت است.
کابلهای نسوز، با داشتن ویژگیهایی چون مقاومت در برابر حریق، شیلد یا محافظ، مقاومت در برابر جریانهای شدید ناشی از ولتاژهای بالا، کمدود بودن در هنگام آتشسوزی و غیره، به یکی از پرکاربردترین انواع کابلها تبدیل شدهاند که در صنایع مختلف قابل استفاده هستند. در گذشته، از کابلهایی با روکش PVC استفاده میشد که به دلیل مخاطرات و حوادث زیادی که در آتشسوزی ایجاد میکردند، اکنون منسوخ شدهاند و جایگزین مناسب آنها کابلهای نسوز سیلیکونی هستند.
یکی از ویژگیهای مهم دیگر کابلهای نسوز سیلیکونی، عدم تولید گازهای سمی از خانواده هالوژن در هنگام آتشسوزی است. این گازهای سمی که حاصل از احتراق مواد سلولزی هستند، یکی از اصلیترین عوامل تلفات جانی در حوادث آتشسوزی میباشند. نوشتن مشخصه LSZH بر روی روکش کابلهای نسوز به معنای کمدود بودن و فاقد هالوژن است.
مقاله پیشنهادی: پوشش ضد حریق چیست و چه کاربردی دارد؟
کابل ضد حریق یا کابل نسوز اعلام حریق از انواع کابلهایی است که در برابر حریق یا آتش مقاومت بالایی دارند. این کابلها با پوششی ضد آتش، مقاومت خوبی در برابر دود و گازهای سمی دارند که اطمینان میدهند در مواجهه با حریق و آتشسوزی، آتش نتواند به سایر قسمتهای شبکه گسترش پیدا کند. این ویژگی باعث میشود تا از آسیب به کاربران و خسارتهای مالی جلوگیری شود. با توجه به ویژگیهایی که ذکر شد، این کابلها را در بیشتر مکانهایی همچون: فرودگاهها و ایستگاههای قطار، هتلها، ساختمانهای مسکونی بلند، پمپبنزینها، مراکز داده و غیره مورد استفاده قرار میدهند.
کابلهای نسوز شیلید دار نیز از انواع کابلهای ضد حریق محسوب میشوند که هدف اصلی از تولید آنها، حفاظت اطلاعات کابلها در برابر انواع تداخلهای الکتریکی است. همچنین، در صورت نیاز به جلوگیری از ایجاد اختلال توسط نویز، میتوان از کابل نسوز شیلد دار استفاده کرد. شیلدها میتوانند به صورت لایههای مسی یا آلومینیومی بافته شده و یا ورقههای فویل باشند که در اتصال به زمین نویز را تخلیه کنند.
کابلهای مقاوم در برابر حرارت، از جمله کابلهای نسوز هستند که از یک یا چند رشته تشکیل شدهاند و دارای مقاومت بالایی هستند. این کابلها قادرند حداقل دمای ۲۰۰ درجه سانتیگراد را تحمل کنند. در مقابل کابلهای ضد حریق، وقتی که به آتشسوزی مبتلا میشوند، آتش در شبکهی آنها گسترش مییابد و باعث آتشسوزی و حریق میشود.
یکی از مهمترین ویژگیهای کابل مقاوم در برابر حرارت، مقاومت آن در برابر انتشار آتش است. این کابلها از مواد شیمیایی مانند XLPE و LSZH ساخته میشوند که این مواد دارای خاصیت نیمهفوقالعادهای در مقابل آتش هستند. همچنین، روکش بیرونی کابل ممکن است از مواد مینرالی فوم شده، فایبرگلاس و آلومینیوم استفاده شود تا حرارت را از هسته کابل دور کنند.
در مورد کابل مقاوم در برابر حریق و حرارت باید توجه داشت که این کابل ها دارای شاخص هایی مانند مقدار آتش سوزی (کلاس آتش سوزی) و قدرت هدایت الکتریکی برق (روند مقاومت لاک پشتی) هستند که باید با استانداردهای بین المللی مانند IEC 60332 و IEC 60754 تطابق داشته باشند.
مقاومت در برابر آتش: کابلهای مقاوم در برابر حریق یا کابل نسوز توانایی مقاومت در برابر آتش را دارند. این کابلها میتوانند در معرض دمای بسیار بالا قرار بگیرند و آتش را متوقف کنند تا زمانی که اطفای آتش صورت بگیرد.
حفاظت از تاسیسات: استفاده از کابلهای مقاوم در برابر حریق به تاسیسات، تجهیزات و خطوط ارتباطی حفاظت میکند. زمان بالقوه قطعی برق یا خرابی دیگر را در صورت بروز حریق کاهش میدهد.
کمترین انتشار دود: معمولا کابلهای مقاوم در برابر حریق همچنین دارای ویژگیهای کاهش انتشار دود هستند. این ویژگی میتواند در صورت بروز حریق کمک کند تا شیوع دود و گازهای سمی کاهش یابد و امکان خروج افراد را تسهیل کند.
عمر طولانی: کابلهای مقاوم در برابر حریق معمولا دارای عمر طولانی هستند. آنها تحت شرایط سخت و زمان طولانی قابل استفاده و عملکرد هستند.
اصولا، کابلهای مقاوم در برابر حریق از طریق استفاده از مواد مقاوم در برابر حرارت، عوامل قابل اشتعال را کاهش میدهند و پاسخگوی الزامات استانداردهای حریق مربوطه هستند.
کابل مقاوم در برابر حریق یا کابل نسوز نوعی کابل است که بر خلاف کابلهای معمولی، در مقابل آتش و حرارت بالا مقاومت بیشتری دارد و در صورت بروز حریق، از گسترش آن جلوگیری میکند. این کابلها اغلب در محیطهای صنعتی، ساختمانهای با اهمیت بالا و تاسیسات حساس به آتش مورد استفاده قرار میگیرند.
کابل مقاوم در برابر آتش مناسب برای شرایط آتشسوزی میباشد و از گسترش آتش جلوگیری میکند، اما کابل مقاوم در برابر حرارت مناسب برای مکانهایی با دمای بالا هستند و در آن شرایط نرمال عمل خواهند کرد و در برابر آتش مقاومت ندارند که برای دماهای بیشتر از 125 درجه سانتیگراد از کابلهای مقاوم در برابر حرارت استفاده میشود.
کابل مقاوم در برابر حریق و کابل مقاوم در برابر حرارت دو نوع کابل هستند که برای مقاومت در مقابل آتش و حرارت بالا طراحی شدهاند. تفاوت اصلی به دو دلیل است؛ استفاده از مواد مختلف و عملکرد متفاوت.
کابل مقاوم در برابر حریق برای محافظت در مقابل گسترش آتش و اینکه حرارت را به حداقل برساند طراحی شده است. این کابلها از مواد مقاوم در برابر آتش و حرارت با قابلیت سوختن و گسترش آتش کمتر استفاده میکنند، به طوری که در صورت بروز حریق، کابل نسوز یا نسوز شدن قسمتی از آن متوقف میشود. این کابلها جهت انتقال اطلاعات در بسترهای فشاری قوی مورد استفاده قرار میگیرند.
کابلهای مقاوم در برابر حرارت طراحی شدهاند تا در معرض دماهای بسیار بالا قرار گیرند، بدون اینکه آسیب ببینند یا کاهش عملکرد داشته باشند. این کابلها از مواد مقاوم در برابر حرارت با قابلیت نگهداری استحکام ساختاری در دماهای بالا استفاده میکنند و میتوانند در برابر حرارتهای شعلهور و تابش حرارتی مقاوم باشند. این نوع کابلها معمولا در محیطهای صنعتی استفاده میشوند که ممکن است در دماهای بالا، مانند قرار گرفتن در نزدیکی اجسام داغ یا در معرض اشعه حرارتی باشند.
در نتیجه، هر دو نوع کابل، با استفاده از مواد مناسب و طراحی مناسب، هدف اصلی خود یعنی مقاومت در برابر حریق یا حرارت را دارا میباشند. تفاوت اصلی بین آنها در استفاده از مواد مقاوم به علاوه راهکارهایی است که برای کاهش آتشسوزی یا کاهش اثر حرارت مورد استفاده قرار میگیرند.
کابل اعلام حریق یا کابل نسوز (Fire Alarm Cable) کابل تک هستهای یا چند هستهای است که برای آشکارسازی آتشسوزی به کار میرود و پس از آن قابلیت استفاده مجدد ندارد. در واقع، به کابلی که توانایی تحمل دمای بالا و حرارت مستقیم را دارد، کابل اعلام حریق گفته میشود. استفاده از این کابلها در مجموعه ضروری است و به همین دلیل متخصصان برق به خرید کابل اعلام حریق میپردازند. این کابلها در تمامی سیستمهای اعلام حریق در اغلب مکانها مانند برجها، ساختمانهای مسکونی و اداری، انبارها، ایستگاههای قطار، پارکینگها، فرودگاهها، تأسیسات صنعتی، کارخانهها و دیگر موارد استفاده میشود. این کابلهای ضد حریق اعلانات و سیگنالهای مربوطه را در ابتدای آتشسوزی به سیستمهای اطفا ارسال میکنند و سیستمهای اطفا با فعالسازی آژیر، افراد را باخبر میکنند. قیمت کابل اعلام حریق به میزان مقاومت آن در برابر حرارت بستگی دارد.
کابل مقاوم در برابر حریق یا کابل نسوز میتواند هادیهای مفتول، خشک یا افشان و انعطافپذیر داشته باشد. این کابلها میتوانند در یک بازه مشخص در حرارتهای بسیار بالا از خود مقاومت نشان دهند زیرا تحمل دمایی بالایی دارند. این محصولات در انواع گوناگونی به بازار عرضه میشوند که هرکدام از آنها ویژگیهای خاصی دارند. این محصولات یکی از مهمترین انواع کابل به شمار میآیند که در دسته کابلهایی با انعطافپذیری کم قرار میگیرند. برخی از این محصولات اصطلاحاً LSOH یا کم دود و فاقد گاز کشنده هستند. به این کابلها کابل نسوز نیز گفته میشود. کابل نسوز یکی از تجهیزات کاربردی در سیستمهای اطفاء حریق و جلوگیری از آتش محسوب میشود. این کابلها به گونهای طراحی شدهاند که در بازه زمانی مشخص، میتوانند حرارت بسیار بالایی را تحمل کنند و در برابر شعله مستقیم نیز از خود مقاومت نشان میدهند. به همین دلیل از آنها در سیستمهای حفاظتی، اعلام حریق، اطفا و سیستمهای هشدار آتش در مجموعهها استفاده میشود.
در صورت به وجود آمدن آتشسوزی در یک ساختمان تا زمانی که نیروهای آتشنشانی و امداد به مکان مورد نظر برسند، وظیفه کنترل آتش برعهده سیستمهای اطفاء حریق است. در صورتی که از کابلهای معمولی در این سیستمها استفاده شود، با افزایش دما و گسترش آتش، این سیم و کابل سوخته و مدارهایی که وظیفه تغذیه این سیستمها را دارند، از کار میافتند. به همین دلیل سیستم اطفا حریق غیرفعال میشود. با سوختن کابلها و مدارهای سیستم، دودهای سمی در فضا منتشر میشود که مشکل را چند برابر میکند. به همین دلیل استفاده از کابلهای اعلام حریق بسیار ضروری است.
کابل ضدحریق و اعلام حریق با هم تفاوتهایی دارند. هدف هر دو کابل یکسان است اما به صورت متفاوت از هم طراحی شدهاند. کابل ضدشعله از انتشار آتش جلوگیری میکند. اما اعلام حریق علاوهبر جلوگیری از انتشار آتش، به سیستم اجازه میدهد تا بتواند به فعالیت خود در خصوص اطفا آتش در مدت زمان مشخصی ادامه دهد. علامت اختصاری کابل اعلام حریق نیز راهی برای معرفی این نوع کابل است که از اعداد و حروف تشکیل شده است و براساس تعداد رشتههای کابل، جنس و روکش آن مشخص میشود.
وجود هر دوی این کابلها یعنی کابل ضد حریق و کابل اعلام حریق بخصوص در صنایع بزرگ بسیار ضروری است. این کابلها هنگام آتشسوزی سیگنال را به دستگاههای مصرفکننده ارسال میکنند؛ بنابراین، باید از کابل ضد حریق و کابل اعلام حریق استفاده نمود.
کابل ضد حریق از انتشار بیشتر شعلهی آتش جلوگیری میکند، و کابل اعلام حریق در مدت زمان مشخصی به فعالیت خود ادامه میدهد. همچنین، کابل اعلام حریق در برابر آتش و حرارت مقاوم میباشد؛ البته، این کابلها ممکن است نسوز نیز باشند.
کابل اعلام حریق اطلاعات دربارهی حریق را انتقال میدهد؛ اما کابل ضد حریق وظیفهاش حفظ مقاومت مدار الکتریکی در برابر حرارت بالا میباشد.
استاندارد BS6387:2013 Cat. C
کابل مقاوم در برابر حریق (اعلام حریق) بایستی دمای ۹۵۰ درجه سانتیگراد شعله مستقیم را به مدت ۱۸۰ دقیقه (سه ساعت) تحمل نموده و در این مدت کابل اعلام حریق بتواند کماکان بدون ایجاد اختلال در نحوه عملکرد یا انتقال دیتا به کار خود ادامه دهد.
استاندارد BS6387:2013 Cat. W
طبق این استاندارد بایستی کابل مقاوم در برابر آتش دمای شعله مستقیم ۶۵۰ درجه سانتیگراد را به مدت ۳۰ دقیقه با فرض اینکه از دقیقه ۱۵ تا آخر تست بر روی کابل پاشش آب داشته باشیم را تحمل نماید.
استاندارد BS6387:2013 Cat. Z
بر مبنای این استاندارد، کابل اعلام حریق باید بتواند دمای ۹۵۰ درجه سانتیگراد را به مدت ۱۵ دقیقه به همراه ضربات مکانیکی با فاصله زمانی هر ۳۰ ثانیه یک ضربه از ابتدای تست تا پایان زمان تست (۱۵ دقیقه) تحمل نماید.
استاندارد BS EN 50200: 2006
طبق دستورالعمل این استاندارد کابل مقاوم در برابر حریق بایستی بتواند ۸۳۰ درجه سانتیگراد دمای شعله مستقیم را به مدت ۱۲۰ دقیقه (دو ساعت) با فرض وارد شدن ضربات مکانیکی هر ۵ دقیقه یک ضربه ناشی از نشست ساختمان را تحمل نماید.
استاندارد BS EN 50200: 2006 + Annex E
یکی از سختگیرانهترین استانداردهای تست الحاقیه E استاندارد BS EN 50200: 2006 میباشد که شرایط تست را بدین گونه معرفی میکند:
کابل سیستم اعلام حریق بایستی بتواند ۸۳۰ درجه سانتیگراد شعله مستقیم را به مدت ۳۰ دقیقه تحمل نموده، با فرض اینکه از ابتدای زمان آتش سوزی هر ۵ دقیقه یکبار ضربات تنشی ناشی از نشست و از دقیقه ۱۵ تا پایان تست پاشش آب به روش اسپرینکلری را تحمل نماید.
تاییدیه LPCB
توجه داشته باشید که درصورتیکه کابلی بتواند پنج استاندارد تست فوق الذکر را با موفقیت پشت سر بگذارد موفق به اخذ تاییدیه LPCB از نوع Full Compliance از موسسه Red Book Live انگلستان گردد، درصورت عدم پاس شدن هریک از تست های استاندارد پنجگانه فوق تاییدیه یا صادر نشده و یا در صورت صدور از نوع مشروط یا Not Compliance خواهد بود.
لازم به ذکر است موارد استانداردی که تا این مرحله بیان شد عمدتا مربوط به کابل های سیستم های اعلام حریق برای اماکن مسکونی، ساختمان های بلند مرتبه، سالن های سینما و… میباشد که از کابل های سری “استاندارد” می توان استفاده کرد،
اما برای اماکنی که احتمال آتش سوزی های با احتمال وجود سیالات نفتی و روغنی وجود دارد بهتر است از کابل های سری “تقویت شده با نوار میکا که به کابل های Enhanced“ نام است باید استفاده نمود.
برای تست کابل های تقویت شده با نوار میکا استاندارد زیر را معرفی می کنیم. در اینصورت علاوه بر ۵ استاندارد مذکور کابل مقاوم در برابر آتش تقویت شده با نوار میکا بایستی استاندارد زیر را نیز با موفقیت پشت سر بگذارد.
استاندارد BS 8434-2: 2003 + A2: 2009
در این استاندارد روش تست بدین گونه بیان شده است که کابل مقاوم در برابر حریق تقویت شده با نوار میکا بایستی شعله مستقیم ۹۳۰ درجه سانتیگراد را به مدت ۱۲۰ دقیقه (دو ساعت) تحمل کند.
همچنین از زمان شروع آتش سوزی تا پایان دو ساعت زمان تست هر پنج دقیقه یک ضربه ناشی از تنش های نشست ساختمان را تحمل نماید و مهم اینکه بتواند از دقیقه ۶۰ تا پایان آتش سوزی یعنی به مدت یک ساعت پاشش آب را نیز تحمل نماید.
همچنین در مواردی که آتش سوزی به دلیل وجود مواد و سیالات نفتی قابل اشتعال مدت زمان بیشتری ادامه داشته باشد بهتر است از کابل های MICC که مخفف Mineral Insulated Copper Cladding Cable است استفاده نمود معمولا از این کابل ها در پالایشگاه ها و انبارهای نفت استفاده می شود.
این کابلها علاوه بر داشتن روکش و عایق بیرونی، عایقی از جنس سیلیکون رابر (Silicon Rubber) نیز دارند که کارایی و دوام کابل را در برابر حریق افزایش میدهد. ساختار سیلیکونی برگرفته از مادهای شیمیایی است که جزء اصلی آن عنصری به نام سیلیسیم است. البته میزان درصد خلوص سیلیکون استفاده شده در این نوع سیم و کابلها یکی از موارد مهم در تعیین ویژگیهای آن میباشد.
سیلیکون را می توان یکی از ترکیبات مصنوعی معرفی کرد که تنوع زیادی در اشکال و کارکردهای آن وجود دارد. این عنصر شیمیایی در گروه شبه فلزات قرار میگیرد و با نماد si در جدول تناوبی شناخته میشود. تولید کنندگان در طراحی و ساخت کابل مقاوم در برابر آتش، کابلها را با نوار میکای غیر قابل اشتعال عایق بندی میکنند که دور سیمهای مسی پیچیده شده تا کابلهای ضد حریق در برابر آتش و حرارت مقاوم بوده و محافظت شوند.
شرکت ایمن داتیس آسیا با اتکا بر دانش روز، فعالیت مستمر و با همکاری نیروهای فوق تخصص، هم اینک در زمره شرکت های برتر بخش خصوصی در زمینه صنعت ایمنی و آتش نشانی شناخته می شود. این مجموعه همواره در تلاش است که به صورت مستمر و پویا در گسترش زیرساخت های ایمنی و آتش نشانی کشور عزیزمان ایران ایفای نقش نموده و در راستای تحقق اهدافی همچون توسعه و صنعتی سازی فناوری های نوین گام هایی بزرگ بردارد.
شرکت ” ایمن داتیس آسیا ” با تخصص در تامین و تجهیز سیستمهای اعلام و اطفا حریق، پیشرو در ارائه محصولات با کیفیت و مشاورههای تخصصی است. ما با تیمی مجرب، در تلاشیم تا بالاترین سطح امنیت و حفاظت را برای مشتریان خود فراهم کنیم.
تمام حقوقی مادی و معنوی این سایت برای ایمن داتیس آسیا محفوظ می باشد