اطفا حریق صنایع و کارخانهها یکی از چالش های ایمنی در صنعت به شمار میرود. کارخانهها به عنوان یکی از ساختمانهای صنعتی، محیطی هستند که در آن عملیاتهای متعددی از جمله تولید و جمعآوری کالاها انجام میشود. همچنین، تعداد زیادی از افراد به طور تمام وقت در این محیط کار میکنند. با در نظر گرفتن فرایندهای روزانه که در کارخانهها صورت میگیرد و حضور فعال افراد و کارگران، خطراتی از جمله آتشسوزی به شدت افزایش مییابد. در طراحی سیستمهای اطفا حریق صنایع و کارخانهها و محیطهای مشابه، باید به این نکته توجه داشت که این سیستمها دارای حساسیت بیشتری نسبت به سایر سیستمها هستند. زیرا در اینگونه محیطها به دلیل گستردگی فضا و حضور نیروی انسانی زیاد، علاوه بر نیاز به حفاظت از سرمایه و تجهیزات، اهمیت بیشتری دارند. بنابراین، اجرای سیستم اطفا حریق صنایع و کارخانهها باید هوشمند و کارآمد باشد.
کارخانهها و محیطهای صنعتی، به خلاف انبارها، باید با توجه به حجم تجهیزات و نیروی انسانی گستردهای که در آنها مشغول به کار هستند، طراحی شوند. بنابراین، سیستم اطفا حریق مناسب برای کارخانهها باید به گونهای انتخاب شود که در مواقع خطر، همهی افراد و تجهیزات را محافظت کند و خسارتهای احتمالی را به حداقل برساند.
قبل از اتخاذ هر گونه اقدامات پیشگیرانه برای اطفا حریق صنایع و کارخانهها ضروری است که درک کاملی از خطرات موجود در این ساختمانها داشته باشیم. بررسی دقیق این خطرات میتواند در ایجاد برنامههای پیشگیری از حریق و نصب سیستمهای اعلام حریق مناسب برای کارخانهها و صنایع بسیار موثر باشد.
کارخانهها به طور عموم از ماشینآلات پیشرفته برای انجام فعالیتهای روزانهشان استفاده میکنند. اگرچه این ماشینآلات بهطور پیشرفته و با استانداردهای روز طراحی شده باشند، همچنان ممکن است دچار نقص و مشکلاتی شوند که ریسک آتشسوزی را افزایش میدهد. بسیاری از این نقصها و مشکلات بهصورت محدود هستند و میتوان آنها را بدون ایجاد مشکلات بیشتر، برطرف کرد. اما مواردی مانند نشت مواد سمی و نفت که هر دو به عنوان مواد قابلاشتعال شناخته میشوند، در صورت غفلت و توجه ناکافی میتوانند با حرارت ماشینآلات و جرقههای برق، به وقوع حادثه آتشسوزی بیانجامند.
در تمام کارخانهها، اجناس و موادی وجود دارد که برای فرایندهای تولیدی خود استفاده میشوند. اغلب این مواد و اجناس، خطرناک و قابلاشتعال هستند و در صورت نادرست انبار شدن، ریسک آتشگرفتگی آنها بالا میرود. بهعنوان مثال، کارخانههایی که مبلمان یا کاغذ تولید میکنند، دارای مواد اولیهای هستند که بسیار آتشفشان و قابلاشتعال میباشند و در صورت برخورد با آتش یا جرقه، به سرعت آتش میگیرند و شعلهور میشوند. در چنین کارخانههایی، خطر بروز حادثه آتشسوزی بسیار بالاست؛ بهویژه زمانی که موجودی و کمیت کالاها و مواد اولیه در انبارها بیش از حد معمول است و هیچ منطقهای برای ذخیره و انبار کردن این مواد تعیین نشده است.
هرگاه موضوع نقص الکتریکی مطرح شود، ممکن است در هر ساختمانی به وجود آید، اما در مکانهایی نظیر کارخانهها و مراکز صنعتی که عملیات با ماشینآلات سنگین انجام میشود و استفاده از سیستمهای برقی فراوان است، احتمال وقوع نقص الکتریکی بیشتر است. چنین شرایطی میتواند باعث ایجاد فشار بر سیستم برق کارخانه شده و ریسک بروز حوادث آتشسوزی را به شدت افزایش دهد؛ مگر اینکه اقدامات پیشگیرانهای مناسب در این زمینه صورت گیرد.
آشپزخانهها و اتاقهای استراحت اغلب دارای لوازمی همچون اجاق، مایکروویو و سایر وسایل مشابه هستند که در صورت عدم استفاده صحیح و رعایت مسائل ایمنی مرتبط با آنها و همچنین عدم خاموش کردن تجهیزات، ممکن است با ریسک بروز حادثهی آتشسوزی همراه باشد. البته خطرات مرتبط با چنین مکانهایی در هر محیط کاری وجود دارد، اما مسئولان کارخانهها حتما باید این مکانها و خطرات احتمالی موجود در آنها را به دقت مورد بررسی قرار دهند و توجه لازم را به آنها اختصاص دهند.
در یک کارخانه یا ساختمان صنعتی که در آن عملیات صنعتی اجرا میشود، کارمندان و کارگران نقش بسیار مهمی در پیشگیری یا مهار حوادث آتشسوزی دارند. عملکرد این افراد در امنیت کلی کارخانه و ساختمانهای صنعتی بسیار حیاتی است. در صورتی که این افراد آموزشهای لازم را در زمینه پیشگیری و مقابله با آتشسوزی دریافت نکنند، ریسک آسیب به اموال و خسارات جانی در کارخانه به شدت افزایش مییابد.
بهبود شرایط ایمنی در کارخانهها میتواند به حداقل کردن تلفات جانی و ضررهای مالی ناشی از حوادث آتشسوزی و اطفا حریق صنایع کمک کند. این خبر خوب است که میتوان از وقوع حوادث آتشسوزی در کارخانجات و ساختمانهای صنعتی جلوگیری کرد. اگرچه امکان کامل پیشگیری از این حوادث وجود ندارد، اما میتوان با اقدامات مناسب، ریسک وقوع آتشسوزی را بهطور چشمگیری کاهش داد و خسارات ناشی از آن را کاهش داد. در ادامه به چند راهکار اساسی برای کاهش ریسک وقوع حوادث آتشسوزی در کارخانه پرداخته میشود.
در کارخانهها و ساختمانهای صنعتی، هر روز از ماشینآلات سنگین و سیستمهای برقی استفاده میشود، علاوه بر این، مواد قابل اشتعال نیز در این محیطها به وفور وجود دارد که ریسک بروز حادثهی آتشسوزی را افزایش میدهد. اگرچه ریسک حوادث آتشسوزی در این ساختمانها بالا است، اما بسیاری از افراد و مسئولان مربوطه به این مسئله آگاه نیستند. بنابراین، با وجود اینکه این مکانها به نظر ممکن است ایمن باشند، اما واقعیت این گونه نیست. از این رو، انجام یک ارزیابی جامع و کامل از خطرات آتشسوزی در کارخانه ضروری است. ارزیابی خطرات کارخانه به شناسایی تمامی مناطق خطر و کاهش این خطرات کمک میکند. این اقدام به مالکان و مسئولان این امکان را میدهد که شرایط را با رعایت مقررات ایمنی آتشنشانی بهبود بخشند.
یکی از راههای اصلی مدیریت و پیشگیری از حریق، نصب سیستم اعلام حریق در کارخانه و مراکز صنعتی است. سیستم اعلام حریق کارخانه و سیستم اعلام و اطفاء حریق در کارخانجات و صنایع مختلف به شما امکان میدهد تا هم بتوانید وقوع آتشسوزی در کارخانه را مهار کنید و هم میزان خسارات وارد شده به اموال به حداقل میرسد. سیستم اعلام حریق کارخانه میتواند انواع متفاوتی داشته باشد. سادهترین نوع آن یک کپسول آتشنشانی دستی است که کمک میکند تا آتش را خاموش کنید و یا این سیستم میتواند یک سیستم پیچیده اعلام و اطفاء حریق باشد که نه تنها آتش را در مراحل اولیه شناسایی میکند، بلکه مانع از پیشروی و سرایت آن به مناطق دیگر کارخانه نیز میشود.
سیستم اعلام حریق اولین نشانههای وقوع حریق را به سرعت شناسایی میکند و با آژیر یا آژیرفلاشر، خطر را اعلام میکند. این سیستمها قسمت مهمی از تأمین امنیت برای کارخانه هستند، چرا که از حسگرهای پیشرفته برای شناسایی حریق استفاده میکنند که شاید نتوان آن را با چشم عادی دید. سپس، این سیستمهای اعلام حریق به ساکنان ساختمان سیگنال میدهند تا بتوانند ساختمان را تخلیه کنند. برخی از سیستمهای اعلام حریق به یک مرکز کنترل حرفهای مرتبط هستند و میتوانند در صورت بروز حادثه آتشسوزی به این مرکز اعلام کنند و مراکز خدمات آتشنشانی را بلافاصله از این مسئله مطلع سازند.
نصب یک سیستم اعلام حریق در کارخانه و صنایع یک امر مهم و حتی میتوان گفت ضروری است. اما نکتهی دیگری که باید به آن توجه کرد ارائهی آموزشهای ضروری و مناسب در حوزهی اقدامات پیشگیرانه برای مهار آتش و گسترش فرهنگ پیشگیری از بروز آتش در بین کارمندان و کارگران کارخانجات است. سیستم اعلام حریق کارخانه کمک میکند تا مکان بروز حادثه آتش را شناسایی و کنترل کنید. اما هدف از اقدامات پیشگیرانه این است که در همان وهلهی اول از بروز حادثهی آتشسوزی در کارخانه جلوگیری شود.
اگر روشهای پیشگیرانه به کار بسته شود میتوان از بسیاری از حوادث آتشسوزی در کارخانهها جلوگیری کرد. به همین خاطر باید به همهی کارمندان و کارگران در رابطه با بهترین روشهای مربوط به پیشگیری از بروز حادثه آتشسوزی آموزشهای لازم داده شود. آموزشهای مربوط میتوان شامل این موارد باشد: محل قرارگیری کپسول اطفای حریق و دیگر تجهیزات مربوط به اطفای حریق صنایع (تجهیزات خاص اعلام حریق)، دستورالعملهای مربوط به استفاده از این تجهیزات، شناسایی تمام مسیرهای خروجی و تخلیه ساختمان، دانش کلی در رابطه با چگونگی وقوع آتشسوزی و گسترش آن و در نهایت حفظ آرامش و واکنش صحیح در شرایط اورژانسی.
همانطور که گفتیم خطرات بالقوهی زیادی در کارخانهها وجود دارد که باعث میشود نصب سیستم اعلام حریق در کارخانه یا ساختمان صنعتی اهمیت ویژهای داشته باشد. کارخانه چه بزرگ و چه کوچک در معرض خطر است و ریسک بروز حریق در آن وجود دارد. در انتخاب و نصب سیستم اعلام واطفای حریق صنعتی و کارخانه ممکن است به این فکر کنید که تنها یک نوع سیستم اعلام حریق مانند آشکارساز دود ساده برای کارخانه کافی است؛ اما اینطور نیست. برای انتخاب یک سیستم اعلام حریق مناسب برای کسب و کار و کارخانه باید با متخصصان در این زمینه مشورت کنید. نصب سیستم اعلام حریق کارخانه میتواند برای کارخانه و ساختمان صنعتی مزایای زیادی داشته باشد که در ادامه به این مزایا میپردازیم.
عملکرد اصلی سیستم اعلام حریق کارخانه این است که در سریعترین زمان افراد و ساکنان کارخانه را از وجود آتش مطلع میکند و باعث میشود که افراد و همینطور ماموران آتشنشانی سریعا نسبت به مدیریت و مهار آتش اقدام کنند. به این ترتیب از جان و مال افراد حفاظت میشود. افراد حاضر در کارخانه با شنیدن آلارم اعلام حریق میتوانند هر چه زودتر ساختمان را تخلیه کنند و البته کارمندان و تمامی افراد باید آموزشهای لازم را در خصوص مسیرهای تخلیه دریافت کنند.
زمانیکه یک حادثهی آتشسوزی در کارخانه یا ساختمان صنعتی اتفاق میافتد، سیستم اعلام حریق افراد حاضر در ساختمان را از حادثه مطلع میکند. افراد و حتی برخی از سیستمهای پیشرفته میتوانند مسئولین خدمات اورژانسی حوادث آتشسوزی را از این حادثه مطلع کنند. داشتن یک سیستم اعلام حریق میتواند مدت زمانی که مسئولین آتشنشانی به حادثه آتشسوزی واکنش نشان میدهند را کمتر کند که این مسئله باعث میشود خسارت کمتری به اموال موجود در کارخانه وارد شود. برخی از سیستمهای اعلام حریق پیشرفته هم میتوانند به سیستمهای اطفاء حریق مثل آب پاشها یا اسپرینکلر متصل شوند. به این ترتیب، اسپرینکلرها به محض شناسایی حریق، فعال شده و آن را خاموش میکنند.
همانطور که گفتیم، یک سیستم اعلام حریق کارخانه کارآمد میتواند زمان واکنش به حادثهی آتشسوزی توسط خدمات آتشنشانی را کمتر و سریعتر کند، و به این صورت، باعث کاهش خسارتهای وارده به اموال و موجودیهای کارخانه میشود. این امر میتواند منجر به کاهش هزینهها و خساراتی که بر اموال و ساختمان تحمیل میشود، گردد. از سوی دیگر، یک سیستم اعلام حریق کارآمد در بلندمدت نیز میتواند هزینههای بیمه را کاهش داده و بهرهوری سیستم را افزایش دهد.
در برخی از کارخانهها، سیستمهای کنترل دسترسی مورد استفاده قرار میگیرد. عمده وظیفه این سیستمها این است که دسترسی پرسنل به برخی از مناطق کارخانه را تأیید نمایند. هنگام وقوع حوادث آتشسوزی در کارخانه، این سیستمها ممکن است همچنان در حال فعالیت باشند. عملکرد این سیستمها باعث تأخیر در فرآیند تخلیه ساختمان میشود. در صورتی که سیستم اعلام حریق با سیستم کنترل دسترسی پرسنل مرتبط باشد، میتواند در صورت وقوع حادثهی آتشسوزی، سیستم کنترل دسترسی را غیرفعال نماید و اینگونه، به سرعتتر کردن فرآیند تخلیه از کارخانه کمک نماید.
گاهی اوقات، سیستمهای اعلام حریقی که انتخاب میشوند ممکن است دچار نقصها و مشکلاتی باشند. به عنوان مثال، این سیستمها ممکن است با هشدارهای کاذب همراه باشند؛ به این معنی که حادثهی آتشسوزی در کارخانه واقع نشده باشد اما به اشتباه آلارم صداداری کند. در صورت وقوع این مسئله، ممکن است فرآیند تجاری که در کارخانه انجام میشود به طور کامل متوقف شود تا مسئولین آتشنشانی به محل مراجعه کنند و تا زمانی که امنیت ساختمان اعلام نشود، این فرآیند تجاری متوقف بماند. سیستمهای اعلام حریق با کیفیت و باکیفیت در فرآیند اعلام حریق با دقت عمل میکنند و احتمال وقوع چنین مشکلاتی در آنها بسیار کم است.
برای طراحی سیستم اطفا حریق صنایع کارشناسان فنی ما در شرکت ایمن داتیس آسیا ضمن بازدید از کارخانه محل مورد نظر و با توجه به کاربری و نوع صنعت بر اساس استاندارد ها و ضوابط داخلی و بین المللی به طراحی سیستم های اعلام و اطفای حریق در صنایع مختلف میپردازند
لطفا برای آشنایی و کسب اطلاعات بیشتر دراین زمینه مقاله انواع سیستمهای اطفا حریق را مطالعه فرمایید.
لطفا برای آشنایی و کسب اطلاعات بیشتر دراین زمینه مقاله انواع سیستمهای اعلام را مطالعه فرمایید.
شرکت ایمن داتیس آسیا با اتکا بر دانش روز، فعالیت مستمر و با همکاری نیروهای فوق تخصص، هم اینک در زمره شرکت های برتر بخش خصوصی در زمینه صنعت ایمنی و آتش نشانی شناخته می شود. این مجموعه همواره در تلاش است که به صورت مستمر و پویا در گسترش زیرساخت های ایمنی و آتش نشانی کشور عزیزمان ایران ایفای نقش نموده و در راستای تحقق اهدافی همچون توسعه و صنعتی سازی فناوری های نوین گام هایی بزرگ بردارد.
شرکت ” ایمن داتیس آسیا ” با تخصص در تامین و تجهیز سیستمهای اعلام و اطفا حریق، پیشرو در ارائه محصولات با کیفیت و مشاورههای تخصصی است. ما با تیمی مجرب، در تلاشیم تا بالاترین سطح امنیت و حفاظت را برای مشتریان خود فراهم کنیم.
تمام حقوقی مادی و معنوی این سایت برای ایمن داتیس آسیا محفوظ می باشد