فوم‌ آتش نشانی چیست؟

فوم‌ آتش نشانی مجموعه‌ای از حباب‌های ریز، فشرده و پایدار است که چگالی کمتری نسبت به ترکیبات هیدروکربنی دارند. این حباب‌ها بر روی اکثر هیدروکربن‌ها و حلال‌های غیرقطبی شناور می‌شوند و با پوشش سطح مایع مشتعل، باعث اطفاء حریق می‌شوند. حباب‌های کف در فوم‌های آتش نشانی از آب، کنسانتره کف و هوا تشکیل شده و هنگامی که این سه ماده به نسبت مناسب مخلوط می‌شوند، یک پوشش همگن از حباب‌های چسبنده و مقاوم تشکیل می‌شود.

محلول فوم یا محلول پیش مخلوط، ترکیبی مناسب از آب و کنسانتره فوم است که به نسبت ۳ درصد، به این معنی که ۳ قسمت کنسانتره فوم به ۹۷ قسمت آب اضافه می‌شود تا ۱۰۰ قسمت محلول فوم به دست آید.

در اطفاء حریق‌های ناشی از اشتعال نفت خام و مشتقات آن، فوم‌های آتش نشانی از موثرترین و کارآمدترین مواد اطفائی هستند که در کاهش خسارات حریق‌های عظیم نفتی مؤثر می‌باشند. متأسفانه، برخی ترکیبات فلوئوروکربن موجود در فوم‌های آتش نشانی، به‌ویژه در فوم‌های AFFF، آنها را به مواد شیمیایی بسیار خطرناک برای آتش نشان‌ها و آلوده‌کننده محیط زیست تبدیل کرده‌است. به همین دلیل، در بخش‌های مختلف جهان، استفاده از این مواد ممنوع یا محدود شده و تلاش برای جایگزینی آن با رده‌های دوست‌دار محیط زیست ادامه دارد.

فوم‌ آتش نشانی از سال‌هاست که به عنوان یک ماده موثر در اطفاء حریق‌های نفتی استفاده می‌شود. بر خلاف سایر عوامل خاموش‌کننده نظیر آب، پودرهای خشک شیمیایی، CO2 و غیره، یک فوم آبی پایدار می‌تواند حریق ناشی از اشتعال مواد هیدروکربنی را با مکانیزم خنک‌کنندگی و جدا کردن منبع شعله، و در نهایت خفه کردن آتش به شکلی موثر اطفاء نماید. اگر از آب به عنوان ماده اطفاء کننده بر روی هیدروکربن‌ها استفاده شود، به دلیل سنگینی آب نسبت به هیدروکربن‌ها، آب به بخش پایین هیدروکربن فرو می‌رود و تأثیر کمی بر روی خاموش‌کردن یا پوشش بخار خواهد داشت. اگر دمای ماده سوختی به بالای ۱۰۰ درجه سانتیگراد برسد و در این حالت از آب به عنوان ماده اطفائی استفاده گردد، آب در زیر سطح سوخت می‌جوشد و به اطراف پرتاب می‌گردد (پدیده Boil Over) که عملاً فرآیند اطفاء سوخت را از کنترل خارج کرده و آتش را گسترش می‌دهد. به همین دلیل، فوم همچنان به عنوان اصلی‌ترین ماده اطفاء حریق برای تمام خطرات ناشی از اشتعال هیدروکربن‌ها، که در آن‌ها حمل، پردازش، ذخیره یا به عنوان منبع انرژی استفاده می‌شود، شناخته می‌شود.

به طور کلی از فوم آتش نشانی در سیستم های اطفا حریق فوم  مانند مانیتور های آب و فوم آتش نشانی که توسط سیستم فوم دوزینگ آب و فوم ترکیب می‌شوند مورد استفاده قرار می‌گیرند.