سیستم اطفا حریق آبی یا تر، از آنجایی که آب یک سیستم موثر و گسترده برای خاموش کردن حریقها استفاده میشود، اهمیت زیادی دارند. این سیستمها معمولاً شامل مخزن آب، شیرآلات کنترل، پمپ های آتش نشانی، اسپرینکلر ها، لولهکشی، و سیستمهای اعلام و اطفاء هستند.
در سیستم اطفای حریق آبی، آب به صورت اتوماتیک یا دستی منتشر میشود تا حریق را خاموش کند منظور از اطفا به صورت اتوماتیک اسپرینکلر و به صورت دستی توسط جعیه های آتش نشانی است. استفاده از سیستم اطفا حریق آبی به ویژه در مکانهایی که حضور افراد زیادی و یا مواد قابل اشتعال فراوان وجود دارد (مثل ساختمانهای بزرگ، انبارها،، کارخانجات، صنایع و… ) پر کاربرد و بسیار حیاتی و است.
سیستم های اطفای حریق آبی شامل تجهیزات و ادوات زیر می باشد.
– منبع یا مخرن اصلی (Storage Tank)
– لوله ها و انشعابات (Pipe & Fitting)
– پمپ اصلی (Main Pump)
– پمپ جوکی یا کمکی (Jokey Pump)
– شیر یکطرفه هشدار دهنده (Wet Alarm Check Valve)
– شیرهای دروازه ای (Gate Valve)
– شیرهای پروانه ای (Butterfly Valve)
– شیرهای یکطرفه (Check Valve)
– شیرهای تست و تخلیه (Test & Drain Valve)
– شیر اطمینان ( Pressure Relief Valve)
– مانومتر یا همان گیج های اندازه گیری فشار (Pressure Gauge)
– فلوسوییچ و آشکارسازهای جریان آب (Flow Switch)
– اسپرینکلرها در انواع مختلف (Fire Sprinkler)
سیستم های اسپرینکلر برای کنترل یا مهار آتش طراحی شده اند. اسپرینکلر اتومات برای کنترل سرعت انتشار حریق و همچنین مواد سوختنی پیرامون حریق را پیشاپیش تَر میکنند تا از گسترش آتش سوزی جلوگیری شود. در این صورت تا زمانی که تمام مواد قابل اشتعال خاموش نشده یا آتش نشانان به طور فعال آتش را خاموش کنند، آتش خاموش نخواهد شد. اسپرینکلر های سرکوب کننده (که قبلاً به عنوان آبپاش های مکش اولیه واکنش سریع (ESFR) شناخته می شدند) سرعت انتشار گرما را از یک آتش سوزی ناگهانی کاهش می دهند و در نتیجه سعی می کنند بلافاصله قبل از مداخله دستی آتش را خاموش کنند.
امروزه اکثر سیستم های اسپرینکلر با رویکرد مساحت و چگالی طراحی می شوند. ابتدا کاربرد و مصالح ساختمان برای تعیین سطح خطر آتش سوزی بررسی می شود. به طور کلی، ساختمانها به گروههای کم خطر، گروه خطر عمومی 1، گروه خطر عمومی 2، گروه پرخطر 1 و گروه پرخطر 2 طبقهبندی میشوند. پس از مشخص شدن طبقهبندی خطر میتوان با استفاده از جداول مرجع مندرج در استانداردهای انجمن ملی حفاظت در برابر حریق (NFPA) به یک مساحت و تراکم طراحی رسید. چگالی طراحی نیز معیاری از میزان آب مورد نیاز در هر فوت مربع از سطح زمین برای اعمال به منطقه طراحی است.
این سیستم مبتنی بر آب در مناطقی که دارای وسایل الکترونیکی یا تجهیزاتی با ارزش فیزیکی و ذهنی بالا هستند استفاده می شود.
سیستم قبل از عمل دارای دو اپراتور برای شروع عملیات است.
در این حالت، اگر آلارم از کار بیفتد یا هشدار کاذب بدهد، سیستم کار نخواهد کرد. با این کار اطفاء حریق فقط در صورت وجود آتش سوزی واقعی و علائمی مانند دود سیگار و خرابی قطعه باعث نشت آب نمی شود.
از سیستم اطفای حریق آبی پیش عملگر در مکان های زیر استفاده می شود:
همان طور که از اسم آن پیداست در این سیستم اطفای حریق آبی همواره آب در لوله ها قرار دارد و لوله ها به منبع آب شهری یا پمپ آتش نشانی متصل می شوند که همین امر سبب بالا بردن سرعت مهار آتش می گردد.
این سیستم جزء رایج ترین سیستم های اسپرینکلر برای مهار آتش است که ساختمان های بلندمرتبه یا اداری چندطبقه از آن استفاده می کنند. از ویژگی های این سیستم می توان به مقرون به صرفه بودن و شرایط نگهداری آسان اشاره کرد.
این سیستم ها یکی از انواع سیستم های اطفای حریق آبی هستند که در مکان هایی که احتمال رشد سریع آتش وجود دارد یا خطر آتش سوزی بالاست استفاده می شوند.
در این مدل همه نازل های خروج آب با هم عمل می کنند؛ یعنی پس از تشخیص آتش، شیر کنترل خودکار آبپاش یا شیر سیلابی (Deluge Valve) باز شده و آب تحت فشار به صورت همزمان از همه نازل ها خارج می شود.
در این سیستم اگر در بخش شناسایی آتش اشتباهی رخ دهد و تخلیه تصادفی آب اتفاق بیفتد امکان آسیب رسیدن به محیط زیاد است.
هر جا که امکان آتش سوزی مایعات وجود داشته باشد، از سیستم اطفای حریق آبی فوم استفاده می شود.
در این سیستم آب با ماده تولیدکننده فوم مخلوط می شود؛ سپس فوم تولیدشده مانند پتویی ضخیم روی محیط ریخته می شود.
با این کار علاوه بر خنک شدن آتش، اکسیژن از مواد سوختنی جدا می گردد.
این سیستم در اماکن مختلفی کاربرد دارد که عبارت اند از:
بسته به این که میزان حفاظت لازم در برابر آتش سوزی چقدر باشد، حجم و چگالی کف تولیدی متفاوت است و این سیستم اطفای حریق آبی را به سه نوع انبساط کم، متوسط و بالا تقسیم می کند.
در میان انواع سیستم های اسپرینکلر، سیستم های لوله خشک دومین پرکاربردترین سیستم ها هستند. سیستم های لوله خشک در مکان هایی نصب می شوند که گاهی اوقات دمای محیط به قدری سرد است که اگر لوله با آب پر شود، یخ می زند و از کارکرد آن جلوگیری می کند. استفاده متداول از سیستمهای لوله خشک در ساختمانهای گرمایشی، پارکینگها، پارکینگهای باز متصل به ساختمانهای گرم (که از سیستمهای لوله مرطوب استفاده میشود) یا سردخانهها است.در مناطقی که مشمول مقررات NFPA میشوند، نصب سیستمهای َتر مجاز شمرده نمیشود، مگر آنکه بازهی دمای محیطی بالای F40º باقی بماند.
در چنین سیستم هایی، در زمانی که سیستم در حال کار است، در سیستم لوله کشی آب وجود نخواهد داشت. در عوض، شبکه با هوایی پر می شود که فشار آن کمتر از فشار منبع آب است. به منظور جلوگیری از رانده شدن آب درون منبع (که فشار بالاتری دارد) به درون شبکهی لولهکشی در حالت عادی، یک شیر لوله خشک (نوع خاصی از شیر یک طرفه) برای گسترش ناحیه تماس طراحی شده است. به نحوی طراحی شده که با افزایش سطح تماس زبانهی این شیر با هوای موجود در شبکهی لولهکشی (در مقایسه با فشار بالاتر آب ولی سطح تماس کوچکتر زبانهی شیر یکطرفه)، نیروی بیشتری روی زبانهی شیر یکطرفه وارد شود.
هنگامی که یک یا چند سری از اسپرینکلر های خودکار فعال میشوند، و به هوای محبوسشده در لوله اجازه میدهند از آن اسپرینکلر خارج شود. هنگامی که دمای هر آبپاش از حد فعال سازی بیشتر شود، آن اسپرینکلر به طور مستقل فعال می شود. با کاهش فشار هوا در لوله، اختلاف فشار در لوله خشک نیز تغییر می کند و باعث ورود آب به سیستم لوله می شود. جریان آب مورد نیاز برای کنترل آتش از طریق اسپرینکلرها تا زمانی که هوای موجود در اسپرینکلرها آزاد شود حفظ می شود. در مناطق تحت پوشش NFPA 13، زمان بین فعال شدن اسپرینکلر و رسیدن آب به آبپاش به حدود 60 ثانیه محدود می شود. در کاربردهای صنعتی به این مقدار زمان «حداکثر زمان رسیدن آب» می گویند. سقف زمان رسیدن حداکثر گاهی بسته به طبقه بندی خطر منطقه محافظت شده توسط سیستم آبپاش کاهش می یابد.
طراحی سیستمهای اطفای حریق آبی بر اساس مساحت تحت پوشش سیستم و اندازه مکان و تراکم فضا زیر پوشش سیستم ااست. اولین قدم، تحلیل کاربری و محتوای این فضا است. این آزمایشات میزان و سطح آتش سوزی یک ساختمان را مشخص می کند.
بر اساس میزان ریسک، ساختمان ها به دسته های زیر تقسیم می شوند:
– ریسک کم (کم خطر)
– گروه خطر معمولی 1
– گروه خطر معمولی 2
– گروه پرخطر 1
– گروه پرخطر 2
پس از تعیین طبقه بندی خطر، لازم است نوع حرفه به سه دسته S1، S2 و S3 تعیین شود. گروه بندی اماکن ارتباط مستقیمی با سطح و ارتفاع ساختمان دارد. با توجه به دستورالعمل ها و مقررات سازمان آتش نشانی، اعم از اینکه کالا باید جزو موارد فهرست شده توسط آن سازمان در لیست تجهیزات سیستمهای اطفای حریق باشد و یا استانداردهای ملی و بین المللی را با موفق کسب نموده باشند را مشخص می نماید.
در مرحله بعدی باید حجم آب مورد نیاز جهت عملکرد موفق سیستمهای اطفای حریق آبی تخمین زده شود. حجم آب مورد نیاز ابعاد مخزن آب را نیز مشخص می نماید. همچنین باید تمامی افت فشارها و افزایش فشار های وارده به سیستم اطفای از مخزن تا اسپرینکلر باید در محاسبات مد نظر قرار گیرد. امروزه اغلب این محاسبات بصورت نرم افزاری و از طریق مدلسازی سیستم و انجام محاسبات دقیق هیدرولیکی صورت می پذیرد.
در بخش ابتدایی بشرح مواردی از مزایای سیستمهای اطفای حریق آبی اشاره شد که در ادامه به طور خلاصه آنها را تکمیل می نماییم.
– ارزانترین عامل اطفا
– در دسترس ترین عامل اطفا
– سادگی سیستم اطفا نسبت به سایر سیستم های اطفای حریق خودکار
– آماده به کار بودن سیستم در حالت عادی
– کشف حریق خودکار
– تجهیزات و ادوات ارزان تر نسبت به سایر سیستم های اطفا
– قابلیت به کارگیری در انواع فضاها با ارتفاع مختلف
– امکان آماده به کار مجدد سیستم اطفای حریق در کمترین زمان
– قابل استفاده در مناطق مختلف جغرافیایی بجز محیط های خیلی سرد با احتمال یخ زدگی آب
در این مقاله سعی کردیم به برسی و مطالعه نکات ایمنی در برابر آتش سوزی و حریق بپردازیم. شما میتوانید برای کسب اطلاعات بیشتر برای بالا بردن سطح ایمنی و انتخاب تجهیزات اعلام و اطفای حریق با کارشناسان ما در شرکت ایمن داتیس آسیا در ارتباط باشید.
سیستمهای اطفای حریق آبی را می توان در انواع فضاها بجز مناطق خیلی سرد نصب نمود. در بعضی مناطق حتی با اضافه نمودن ضد یخ به آب در محیط های سردتر از این نوع سیستم ها استفاده می شود. بطور کلی این سیستم ها در فضاهای زیر قابل استفاده است.
– انبارها
– مراکز خرید
– پارکینگ ها
– ساختمان های بلند
– کارخانجات
در ساختمانهای بلند از آسانسورهای حفاظت شده استفاده میشود. این آسانسورها به افراد ساکن و آتشنشانان در زمان حریق کمک میکند. در ساختمانهای بلند نیز سیستمهای اعلام و اطفای حریق و کنترل دود تعبیه میشوند.
قیمت سیستم اطفا حریق آبی با در نظر گرفتن اینکه از چه نوع سیستمی و چه نوع تجهیزاتی استفاده می شود متفاوت است. به طور مثال استفاده از سیستم اطفاء حریق اتوماتیک آبی بسیار بیشتر از سیستم اطفاء حریق دستی آبی است. همچنین اطفاء حریق از طریق بوستر پمپ آتش نشانی دارای قیمت بالاتری نسبت به نصب اسپرینکلر است.
قیمت سیستم اطفا حریق آبی با در نظر گرفتن اینکه از چه نوع سیستمی و چه نوع تجهیزاتی استفاده می شود متفاوت است. به طور مثال استفاده از سیستم اطفاء حریق اتوماتیک آبی بسیار بیشتر از سیستم اطفاء حریق دستی آبی است. همچنین اطفاء حریق از طریق بوستر پمپ آتش نشانی دارای قیمت بالاتری نسبت به نصب اسپرینکلر است.
شرکت ایمن داتیس آسیا با اتکا بر دانش روز، فعالیت مستمر و با همکاری نیروهای فوق تخصص، هم اینک در زمره شرکت های برتر بخش خصوصی در زمینه صنعت ایمنی و آتش نشانی شناخته می شود. این مجموعه همواره در تلاش است که به صورت مستمر و پویا در گسترش زیرساخت های ایمنی و آتش نشانی کشور عزیزمان ایران ایفای نقش نموده و در راستای تحقق اهدافی همچون توسعه و صنعتی سازی فناوری های نوین گام هایی بزرگ بردارد.
شرکت ” ایمن داتیس آسیا ” با تخصص در تامین و تجهیز سیستمهای اعلام و اطفا حریق، پیشرو در ارائه محصولات با کیفیت و مشاورههای تخصصی است. ما با تیمی مجرب، در تلاشیم تا بالاترین سطح امنیت و حفاظت را برای مشتریان خود فراهم کنیم.
تمام حقوقی مادی و معنوی این سایت برای ایمن داتیس آسیا محفوظ می باشد
باسلام درود فراوان خیلی ممنون میشم راهنمای کنید
ما در بندر عباس زندگی میکنیم شرایط هوای ما گرم میباشد ارتفاع سقف انبار ما بالای 12متر میباشد ما باید چه مدل اسپرینکلر باید استفاده میکنیم ممنون میشم راهنمای کنید که نوع اسپرینکلر باید چی باشد؟
سلام دوست عزیر، لطفا برای دریافت مشاوره فنی در زمینه تجهیزات اطفا حریق و انواع اسپرینکلر با کارشناسان فنی ما در ارتباط باشید.
ارتباط با کارشناس فنی
همچنین میتوانید برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه مقاله برسی انواع اسپرینکلر ها مطالعه بفرمایید.